Kiến Thức Nghề Nông

Trồng Artiso – Kỹ thuật trồng Atiso Thương phẩm

Atisô (tên khoa học: Cynara scolymus) là loại cây là gai lâu năm có nguồn gốc từ miền Nam châu Âu (quanh Địa Trung Hải) đã được người Cổ Hy Lạp và Cổ La Mã trồng để lấy hoa làm rau ăn. Atisô có thể cao lên tới 1,5 đến 2 mét, lá cây dài từ 50–80 cm.

Những cây atisô được trồng đầu tiên ở quanh Naples vào giữa thế kỷ 15. Nó được Catherine de Medici giới thiệu tới nước Pháp trong thế kỷ 16, sau đó, người Hà Lan mang nó đến Anh. Atisô tiếp tục được mang tới Mỹ trong thế kỷ 19 bởi những người đến nhập cư: bang Louisiana bởi người Pháp và bang California bởi người Tây Ban Nha. Ngày nay, atisô được trồng chủ yếu ở Pháp, Ý và Tây Ban Nha, Mỹ và các nước Mỹ Latinh. Atisô du thực vào Việt Nam đầu thế kỷ 20, được trồng ở Sa Pa, Tam Đảo, nhiều nhất là ở Đà Lạt. Tên gọi của nó là sự phiên âm sang tiếng Việt của từ tiếng Pháp artichaut.

Hiện nay, người ta trồng atisô không những chỉ dùng lá bắc và đế hoa để ăn mà còn dùng làm thuốc. Hoạt chất chính của atisô là cynarine (Acide 1- 4 dicaféin quinic). Ngoài ra còn có inulin, inulinaza, tamin, các muối hữu cơ của các kim loại Kali, Canxi, Magiê, Natri… Atisô có tác dụng hạ cholesterol và urê trong máu, tạo mật, tăng tiết mật, lợi tiểu, thường được làm thuốc thông mật, thông tiểu tiện, chữa các chứng bệnh về gan, thận. Tuy chất cynarine đã tổng hợp được nhưng người ta vẫn dùng chế phẩm từ cao lá atisô tươi. Trên thế giới, biệt dược Chophytol của hãng Rosa (Pháp) là thông dụng hơn cả.

Cách trồng Atiso :

Có hai cách trồng thông thườnglà:

-Một vài loại atisô đẻ cây non, người ta chỉ cần tách những cây non ra và trồngxuống với độ sâu khoảng 15 cm, sao cho đết phủ gần hết ngọn.

-Cách thứ hai là gieo hột vào mùa xuân, nên dùng đất nhiều chất mùn tốt để tránh hột giống bị hư thúi. Sau khimọc được hai lá thìtrồng trồng cây non vào bịch và cứ hai tuần tưới phân lỏng một lần. Cây atisô không chịu lạnh và chỉ hợp với khí hậu dịu như cây salat. Nhiệt độ trên 30 °C sẽ làm chúng khựng lại không phát triển nữa.
Nên chú ý đến khoảng cách trồng cây atisô. Một cây atisô lớn có đường kính gần 4 thước. Không nên trồng atisô quá khít. Khoảng cách tối thiểu phải là 1,2 thước. Trồng quá dầy làm gió không thổi luồng được và sẽ dễ sanh bịnh nấm sương.
Vì là loại cây nhiều mùa cho nên đất trồng phải được bón đầy đủ phân và ít cày bới. Nồng độpH ở vào khoảng 6-8 là tốt nhất
Atisô sẽ trổ nụ sau khi trồng khoảng từ90 -100 ngày. Trong năm đầu mỗi nhánh chỉ cho khoảng 2 bông. Những năm kế tiếp mỗi nhánh có thể trổ đến 12 nụ và cứ như vây liên tiếp từ 4 đến 7 năm
Thu hoạch Artiso:

Khi bắt đầu trổ nụ, nên để ý để có thể thâu hoạch đúng thời điểm. Ðộ lớn vừa đủ trước khi lá bông bắt đầu mở. Trễ quá nụ sẽbị cứng và trở nên như gỗ. Cắt nụ với cuống có độ dài từ 3 – đến 5 cm. Cuống của atisô có vị như nụ, vì vậy không nên vứt bỏ. Sau khi thâu hoạch, nêncắt cuống đến tận chân và bón phân để thúc cây trổ mầm mới.