Kiến Thức Nghề Nông

Loài cây dại nhưng giá trị không tầm thường

Ẩn mình giữa những cánh rừng sâu, trên các vùng núi cao từ 1.000 - 1.600m, có một loại cây dại mà ít ai biết đến giá trị thực sự của nó – cây cốt khí. Không chỉ xuất hiện phổ biến ở Sa Pa và nhiều vùng núi Việt Nam, loài thực vật này còn có mặt tại Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản và Lào. Thoạt nhìn, nhiều người dễ nhầm tưởng đây chỉ là một loại cây bụi bình thường vì hoa và quả của nó rất nhỏ, nhưng thực tế, cốt khí lại sở hữu giá trị đặc biệt khiến giới sưu tầm dược liệu săn đón ráo riết.

Cốt khí – "Vàng thực vật" với nhiều công dụng quý giá

Không phải ngẫu nhiên mà cốt khí được mệnh danh là "vàng trong giới thực vật". Loài cây này vừa có thể sử dụng làm thực phẩm, vừa là dược liệu quý trong Đông y và Tây y.

Giá trị ẩm thực:
Từ xa xưa, tại Trung Quốc, cốt khí từng được dùng làm thức ăn cho người và gia súc. Lá non của cây có vị chua đặc trưng, từng là món ăn vặt dân dã của trẻ em vùng quê.

Công dụng dược liệu:
Phần thân rễ của cây, hay còn gọi là cốt khí củ, có nhiều tác dụng chữa bệnh tuyệt vời:

• Thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, tiêu đờm, chữa ho.
• Giảm đau, cầm máu, trị bầm tím, hỗ trợ điều trị bệnh xương khớp.
• Hỗ trợ nhuộm màu vàng trong y học cổ truyền.

Được săn lùng với giá cao

Mặc dù là cây mọc hoang nhưng cốt khí có giá trị kinh tế khá lớn. Cốt khí củ tại Việt Nam hiện có giá dao động từ 190.000 - 250.000đ/kg, tùy theo chất lượng và nguồn cung cấp. Tại Trung Quốc, loại dược liệu này cũng được bán với giá khoảng 60 NDT/kg (tương đương 206.000đ/kg).

Mùa thu hoạch & cách chế biến

Cây cốt khí thường được nhân giống bằng củ. Ở Việt Nam, chúng được trồng chủ yếu ở các vùng trung du và đồng bằng Bắc Bộ. Mùa thu hoạch tốt nhất rơi vào tháng 8 - 9 hàng năm.

Khi thu hoạch, người ta sẽ rửa sạch thân rễ, cắt bỏ rễ con, thái lát mỏng rồi phơi hoặc sấy khô để bảo quản làm dược liệu. Cốt khí củ có vị ngọt đắng, tính mát, chất cứng và mùi không quá đặc trưng.

Tác dụng khoa học đã chứng minh

Theo y học cổ truyền, cốt khí củ có tác dụng trị thấp khớp, giảm đau, cầm máu, hỗ trợ điều trị chấn thương. Còn theo y học hiện đại, dược liệu này giúp:

• Hạ đường huyết, hỗ trợ bệnh tiểu đường.
• Ức chế vi khuẩn gây bệnh, đặc biệt là trực khuẩn lỵ, tụ cầu vàng, liên cầu khuẩn.
• An thần, lợi tiểu, cải thiện các vấn đề về hô hấp như ho suyễn.

Với giá trị dinh dưỡng và dược liệu phong phú, không có gì ngạc nhiên khi cây cốt khí ngày càng được săn lùng nhiều hơn trên thị trường. Nếu vô tình bắt gặp loài cây này trong chuyến đi rừng, bạn có thể đang đứng trước một loại "vàng thực vật" quý giá!