Kiến Thức Nghề Nông

Trồng bưởi theo tiêu chuẩn VietGap hiệu quả cao giúp nông dân kiếm tiền tỉ

VietGAP là gì?
Đối với sản phẩm trồng trọt, từ năm 2008 đến nay Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành các Quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (VietGAP) cho rau, quả tươi; chè búp tươi, lúa và cà phê.
VietGAP là những nguyên tắc, trình tự, thủ tục hướng dẫn tổ chức, cá nhân sản xuất, thu hoạch, sơ chế đảm bảo sản phẩm an toàn, nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo phúc lợi xã hội, sức khoẻ người sản xuất và người tiêu dùng, bảo vệ môi trường và truy nguyên nguồn gốc sản phẩm.

VietGAP là một tiêu chuẩn tự nguyện nhằm hướng dẫn nhà sản xuất nâng cao chất lượng, bảo đảm an toàn thực phẩm trên cơ sở kiểm soát các mối nguy.
VIETGAP (là cụm từ viết tắt của: Vietnamese Good Agricultural Practices) có nghĩa là Thực hành sản xuất nông nghiệp tốt ở Việt Nam trên cơ sở 4 nhóm tiêu chí:

1. Đảm bảo an toàn thực phẩm
2. Bảo vệ môi trường
3. Bảo đảm sức khỏe cho người lao động và phúc lợi xã hội
4. Bảo đảm chất lượng sản phẩm

Trồng bưởi da xanh theo GlobalGAP và VietGAP đạt giá trị cao ở Bến Tre

Theo Viện Nghiên cứu cây ăn quả miền Nam (Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam), bưởi da xanh được thị trường trong nước và quốc tế rất ưa chuộng. Hiện sản lượng bưởi da xanh ở đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) không đủ cung cấp thị trường nội địa và xuất khẩu, còn giá luôn ổn định ở mức cao.

Từ tháng 5/2012 trở về trước, giá bưởi da xanh dao động khoảng 30.000 đồng/kg, những ngày gần đây tăng lên 36.000 – 40.000 đồng/kg, đây là mức giá rất cao đảm bảo nhà vườn lãi từ 450 – 500 triệu đồng/ha.

Nguyên nhân làm giá bưởi da xanh tăng mạnh là nhờ nhà vườn các tỉnh ĐBSCL trồng bưởi da xanh theo tiêu chuẩn GlobalGAP và VietGAP, đảm bảo chất lượng cao để xuất khẩu sang các thị trường châu Âu, châu Á, Canada…

Thời gian qua, Viện Cây ăn quả miền Nam, Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam phối hợp với tỉnh Bến Tre đã triển khai dự án “Xây dựng mô hình sản xuất thâm canh và tổ chức tiêu thụ bưởi da xanh theo hướng an toàn và chất lượng cao trên địa bàn huyện Chợ Lách”, sau đó mở rộng mô hình ra toàn tỉnh. Trong năm 2011, có thêm 20 hộ trồng bưởi da xanh ở ấp 3, xã Phú Nhuận và HTX nông nghiệp bưởi da xanh Mỹ Thạnh An, thành phố Bến Tre được Trung tâm Kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng 3 chứng nhận phù hợp quy trình VietGAP, bộ tiêu chuẩn về chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm của Việt Nam, là bước chạy đà để tiến đến hòa nhập vào GlobalGAP trong vài năm tới.

Đạt được tiêu chuẩn này là cơ hội để trái cây Việt Nam nói chung, bưởi da xanh nói riêng tăng sức cạnh tranh, tạo thị trường tiêu thụ trong và ngoài nước. Sau 3 năm thực hiện Chương trình phát triển 4.000 ha bưởi da xanh, diện tích bưởi da xanh tỉnh Bến Tre nay đã đạt trên 3.961 ha và trở thành vùng nguyên liệu tập trung lớn tại ĐBSCL.

Chương trình đã tuyển chọn được một cá thể bưởi da xanh ở Mỹ Thạnh An-thành phố Bến Tre, năng suất khá cao, bình quân khoảng 200kg/cây/năm, chất lượng ngon, vỏ mỏng, rất ít hay không có hạt và chưa bị nhiễm các loại sâu bệnh như: vàng lá Greening, vàng lá thối rễ.

Bên cạnh đó, chương trình cũng đã đào tạo, tập huấn chuyển giao công nghệ cho gần 6.800 cán bộ kỹ thuật và nông dân; xây dựng 5 mô hình sản xuất bưởi da xanh theo hướng an toàn, chất lượng trên địa bàn các huyện Chợ Lách, Châu Thành, Giồng Trôm, Mỏ Cày và thành phố Bến Tre; tổ chức nghiên cứu chuyển giao thành công 5 quy trình công nghệ về thu hoạch, xử lý, bảo quản, chế biến trà bưởi và mứt bưởi da xanh; xây dựng website về bưởi da xanh để quảng bá thương hiệu.

Trồng bưởi theo tiêu chuẩn VietGap kiếm tiền tỉ ở Bình Dương

Nhiều nông dân ở Bình Dương sau khi thành công với việc trồng bưởi da xanh đã nhân rộng, liên kết với nhau để cùng trồng theo tiêu chuẩn mô hình VietGap.

Ông Lê Văn Xê – Chủ trang trại Phương Uyên (xã Hiếu Liêm, huyện Tân Uyên, Bình Dương) là nông dân đầu tiên ở Bình Dương đạt được chứng nhận VietGap cho sản phẩm bưởi da xanh. Nhờ áp dụng thành công phương pháp, mô hình trồng bưởi tiên tiến cùng với sự đam mê, các sản phẩm của trang trại Phương Uyên đã được Hội Nông dân Việt Nam cấp giấy chứng nhận sản phẩm. Trái bưởi da xanh trồng tại trang trại Phương Uyên đạt tiêu chuẩn VietGap.

Tỉ phú trồng bưởi

Quyết tâm đưa trái bưởi da xanh của Việt Nam ra thị trường thế giới, ông Lê Văn Xê đã mạnh dạn áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, đồng thời bỏ ra nhiều công sức xây dựng thương hiệu cho trái bưởi. Theo ông Xê, nếu so sánh thì cây bưởi da xanh có giá trị kinh tế cao hơn cây chanh. Bưởi da xanh được ông lựa chọn làm cây trồng chủ lực cho trang trại. Hiện ở trang trại Phương Uyên có trên 12 ha đất trồng bưởi da xanh.

Năng suất hàng năm của trang trại đạt khoảng 500 tấn/năm. Với giá bán trung bình khoảng 50.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí, mỗi năm trang trại Phương Uyên doanh thu gần 10 tỉ đồng.
Hiện nay, bưởi da xanh thương hiệu Phương Uyên được cung cấp độc quyền cho công ty Khải Hoàn bán tại Hà Nội, và xuất khẩu. Ông Xê chia sẻ: “Xây dựng thương hiệu đã khó, giữ được thương hiệu còn khó hơn. Để đạt được điều này cần phải duy trì và không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm của trang trại”. Một bước quan trọng trong việc giữ gìn chất lượng của sản phẩm là khâu sơ chế và bảo quản sau thu hoạch. Nếu làm tốt khâu sơ chế sẽ giúp trái cây giữ được mẫu mã, độ tươi sau khi hái và có thể vận chuyển đi xa mà không gây ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.

Mở rộng liên kết

Để sản phẩm bưởi da xanh, thương hiệu Phương Uyên được thị trường, người trong và ngoài nước đón nhận, theo ông Xê, quy trình sản xuất sản phẩm phải sạch, chất lượng cao và bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm. Hiện nay, xuất phát từ nhu cầu thực tế, ông Xê cho tiến hành liên kết cùng với các trang trại trong vùng, trồng được gần 50ha bưởi theo quy trình sản xuất khép kín nhằm đảm bảo nhu cầu thị trường. Để đảm bảo vườn bưởi luôn đủ nước tưới, giảm công sức lao động cho công nhân, ông Xê đã áp dụng và cải tiến hệ thống phun nước tự động học được ở nước ngoài, vào tưới nước cho toàn bộ vườn cây.

Trao đổi với chúng tôi, ông Xê cho biết đã tiến hành mở rộng liên kết với nông dân tại các tỉnh như Bến Tre, Bình Phước, Đắk Nông về quy trình trồng bưởi sạch. Theo ông Xê, trong thời gian tới tại trang trại Phương Uyên sẽ thành lập hội liên kết trồng bưởi da xanh đặc thù của Tân Uyên theo tiêu chuẩn và mô hình VietGap. Những người được kết nạp sẽ được chuyển giao và hướng dẫn toàn kỹ thuật trồng cấy và quy trình sản xuất bưởi. Để đảm bảo cho hội viên sản xuất đủ điều kiện canh tác, trang trại Phương Uyên đang cho xây dựng kho chứa phân bón, trang thiết bị vật tư phục cho hội viên tham gia hội liên kết trồng bưởi luôn đảm bảo quy trình VietGap. Thực hiện bao tiêu sản phẩm bưởi da xanh.

NHỮNG KINH NGHIỆM & KỸ THUẬT TRỒNG BƯỞI HIỆU QUẢ

Chuẩn bị đất trồng:

Đất cao đào hố ngang mặt đất và đắp vồng để dễ tưới trong mùa nắng, mùa mưa phá vồng để cây khỏi bị úng nước và bị chảy khi úng.

Đất cao đào hố ngang mặt đất và đắp vồng để dễ tưới trong mùa nắng, mùa mưa phá vồng để cây khỏi bị úng nước và bị chảy khi úng.

Kích thước liếp rộng 5-8m, chiều dài tuỳ theo kích thước vườn nhưng không nên dài quá 30m. Quanh vườn nên đào mương rộng từ 1,5 – 2m, sâu 1-1,2m và đắp bờ cao; mương nội đồng rộng từ 0,5-1m, sâu 0,8-1m. Khi đào mương nên chú ý không nên đem lớp đất phèn (nếu có) lên mặt liếp, nếu đất chua cần bón vôi để nâng pH = 5,5 – 6.

Nên chú ý đặt cống để điều tiết nước, hàng năm cần sửa sang liếp bằng cách bồi một lớp mỏng bùn và mở rộng mép liếp khi có thể.

Kích thước hố trồng

Hố trồng bưởi đào theo hình vuông, kích thước 0,6×0,6m. Khoảng cách trồng 5x5m. Trong 3, 4 năm đầu, có thể trồng xen những loại cây ngắn ngày.

Trồng cây

Nên trồng vào đầu mùa mưa, khi xuống giống nên tỉa bớt lá. Cây giống khi trồng nên đặt thẳng đối với cây tháp hoặc cây chiết có nhánh phân bố đều. Đặt nghiêng đối với cây chiết ít nhánh, giúp các đọt bên mọc lên để tạo tán.

Bón phân

Cây mới trồng, bón lót 10kg phân chuồng, 0,5kg phân lân, 0,2kg vôi. Lượng phân bón tuỳ thuộc vào tình trạng sinh trưởng của cây:

– Cây 1 – 3 năm tuổi, bón 1 – 3kg NPK (16-16- 8), 0,5 – 1kg super lân.

– Cây 4 -6 năm tuổíi, bón 4 -7kg NPK (16 – 16 -8), 0,5 – 1kg super lân.

– Cây 7 -9 năm tuổi, bón 8 -15kg NPK (16 -16 -8), 0,5 – 1kg super lân.

Cách bón phân như sau:

– Cây từ 1-3 tuổi nên pha vào nước, tưới định kỳ 1 – 2 lần/tháng.

– Cây từ năm thứ 3 trở đi, bón 4 lần/năm, bón theo tán cây với lượng phân bón cho mỗi gốc: lần 1, sau khi thu hoạch, bón 10kg phân chuồng kèm 1/3 lượng phân NPK. Lần 2, trước khi ra hoa 1 tháng, bón 1/3 lượng phân NPK. Lần 3, sau khi đậu trái 1 tháng, bón 1/3 lượng phân NPK. Lần 4, trước khi thu hoạch 1 – 2 tháng, bón 1 -2kg cali.

Chăm sóc

Làm sạch cỏ, thăm vườn thường xuyên, tỉa bỏ các cành vượt, cành sâu bệnh. Tưới dặm nếu nắng gắt, thoát nước khi bị úng. Tỉa bớt hoa quả vào năm chúng ra quá nhiều, làm cho bưởi kiệt sức. Thu hoạch tập trung và tăng cường phân bón vào những năm được mùa.

Phòng trừ sâu bệnh

– Bệnh thối gốc, chảy mủ: Gây chảy mủ trên gốc, thân, cành phần lớn do nấm Phythopthora spp. Đừng để úng nước, phun Aliette 2,5%, Ridomil 2%.

– Bệnh loét: Triệu chứng gây hại là có vết lõm sâu, lan nhanh do sâu vẽ bùa. Phòng trừ bằng cách vệ sinh vườn, trừ sâu vẽ bùa, khi hoa đậu trái phun thành phần vôi 1%, làm 3 lần, cách nhau 10 – 15 ngày.

– Sâu vẽ bùa (Phylloenis citrella): Sâu non đục vào lá gây nên những đường ngoằn ngoèo, thường đi chung với bệnh loét gây nên. Phòng trừ bằng cách phun thuốc sớm ngay từ giai đoạn lá còn non.

– Bọ xít xanh hại quả (phynchocoris humeralis): Bọ xít chích hút nước quả, làm quả chai sần và rụng. Nên phòng trừ, cấy các ổ kiến vàng vào thân cây, sử dụng Trebon và Applau – Mip.

– Sâu đục thân cành: Sâu đục rỗng thân cành gây chảy mủ, cành chết. Sâu đùn mạt cưa ra ngoài miệng hang. Phòng trừ bằng cách cắt bỏ các cành bị hại nặng trước lúc sâu lột xác thành con trưởng thành, chích thuốc trừ sâu vào lỗ đục (có thể rải ít basudin), dùng móc sắt bắt sâu.

Trao đổi kinh nghiệm trồng bưởi đạt hiệu quả

Hỏi: Cách thiết kế vườn để trồng bưởi và những yếu tố nào cần quan tâm khi thiết kế vườn? Nên trồng bưởi với khoảng cách bao nhiêu? Cây bưởi vào mùa mưa có cần dùng nilon che gốc như che gốc sầu riêng để xử lý ra hoa hay không?

Đáp: (Thạc sĩ Lê Thanh Phong): Trong nhóm cây có múi (cam, chanh, quýt, bưởi) thì bưởi là cây tương đối dễ trồng và có thể chịu hạn, chịu úng khá hơn. Để trồng bưởi đạt hiệu quả cần phải lưu ý một số vấn đề khi thành lập vườn: – Vùng ĐBSCL do có mực thủy cấp gần lớp đất mặt nên khi trồng bưởi cần phải lên liếp và trồng trên mô, tạo điều kiện để sau này dễ bồi liếp và nâng dần lớp đất mặt cao lên nhằm hạn chế hiện tượng thối rễ khi cây bị ngập úng trong mùa mưa lũ (tháng 9, 10dl) hàng năm. Liếp rộng 6 – 8m và nên xẻ những rãnh thoát nước dọc hoặc ngang với độ sâu khoảng 5 tấc, rộng 3 tấc. Mô nên đắp theo hình tròn cao 3 – 5 tấc, đường kính 6 – 8 tấc. Lưu ý khi lên liếp phải tránh không đưa lớp đất phèn tiềm tàng bên dưới lên trên vì như thế sẽ phải mất một thời gian rất lâu để sửa chữa lại và cây trồng cũng rất khó sinh trưởng. Trong quá trình bồi liếp, bồi mô cũng không nên sử dụng lớp đất quá sâu dưới mương để tránh phèn gây độc cho cây trồng. – Khoảng cách trồng là 5m x 5m nếu trồng thưa và trồng dày thì khoảng cách là 4m x 5m (cây cách cây 4m, hàng cách hàng 5m). Nên bố trí trồng theo kiểu nanh sấu, tức là trồng hàng so le nhau. – Nếu trồng cây chiết thì nên chọn cây đã có 3 – 4 nhánh con phân bố đều trên cây và trồng thẳng chứ không cần đặt cây nghiêng. Khi cây bưởi phát triển nhánh, nếu nhánh hẹp quá thì có thể dùng đá hay các vật liệu nặng kéo nghiêng xuống khoảng 60 độ so với trục thân chính để gốc cây phân bố tương đối rộng và tiếp tục chăm sóc thì cây sẽ phát triển tốt. – Hàng năm có một mùa lũ nên khi thiết kế vườn cần có đê bao và cống bọng để dễ dàng chủ động được nước. Tuy cây bưởi không chịu úng tốt nhưng nếu ngập trong một thời gian ngắn thì cũng không ảnh hưởng nhiều nên mùa mưa cũng không cần phải đậy liếp và che gốc bằng nilon giống như

Hỏi: Cách xử lý bưởi ra hoa mùa nghịch? Trên báo đăng có người đã áp dụng cách lặt lá cho bưởi ra hoa cũng rất thành công. Xin cho lời khuyên về phương pháp này?

Đáp: (Tiến sĩ Trần Văn Hâu): * Tóm tắt qui trình xử lý ra hoa trái vụ trên bưởi: – Cắt tỉa cành vào tháng 2 dl. Bón phân đạm, lân, kali với tỷ lệ 2 – 1 – 1 hoặc 3 – 2 – 2 – Phun Paclobutrazole đều lên lá vào khoảng cuối tháng 4, đầu tháng 5dl: nồng độ 1000ppm (100cc Paclobutrazole 10% /10 lít nước) và ngưng tưới nước cho cây bưởi, xiết nước trong mương. Nếu có kết hợp đậy màng phủ thì kết quả sẽ cao hơn. – 30 ngày sau (khoảng cuối tháng 6, đầu tháng 7) tiếp tục phun Thiourê lên lá: nồng độ 0,3% (30g/ 10 lít nước). – Tưới nước và kết hợp bón phân đạm, lân, kali sau khi kích thích ra hoa với tỷ lệ 2 – 1 – 1. Về biện pháp lặt lá để xử lý cho bưởi ra trái trên thân cây nói chung cũng là làm mất đi chất ức chế và cây sẽ ra hoa cũng là một cách để xử lý ra hoa trên bưởi. Tuy nhiên nếu để cho cây cho trái nhiều lần trong năm thì sẽ không thực hiện được và việc chăm sóc cho cây sau khi thu hoạch trái sẽ không đạt kết quả như mong muốn vì cây rất khó phục hồi.

Hỏi: Trồng bưởi thì giữa bón phân hữu cơ và phân chuồng hoai mục thì loại nào tốt hơn? Có thể bón phân vịt gà cho bưởi được không? Phân chuyên dùng và phân đơn thì nên dùng loại nào cho hiệu quả cao hơn?

Đáp: (Thạc sĩ Lê Thanh Phong): Phân chuồng cũng là một loại phân hữu cơ. Hàng năm nên sử dụng phân chuồng như phân heo, phân trâu bò hoặc kết hợp thêm phân dơi để bón cho cây bưởi thì hiệu quả rất cao. Nếu không có những loại phân chuồng như thế thì cũng có thể sử dụng phân xanh, ví dụ như phân bèo được ủ thêm với một ít phân lân; hay nguồn rơm mục sau khi ủ nấm thì xử lý thêm vôi hoặc phân lân để bón cho vườn cũng rất tốt. Hoặc cũng có thể sử dụng phân rác sau khi đã ủ hoai mục thì cũng có thể bón cho bưởi. Còn đối với phân vịt gà nếu ủ cho hoai mục thì bón cho vườn cây cũng rất tốt, vì có thể có khoảng 50 – 60% chất dinh dưỡng trong thức ăn của gà vịt còn lại trong phân của chúng. Lưu ý là không nên sử dụng phân gà vịt ở nơi có dịch cúm gia cầm, bởi vì có thể đó là nguồn lây lan dịch bệnh rất nguy hiểm. Về phân đơn và phân hỗn hợp thì chúng ta cũng không cần phân biệt hai loại này. Bởi vì khi bón phân hỗn hợp thì mỗi lần chúng ta sẽ cung cấp đầy đủ cả 3 chất đạm, lân và kali do đã được phối trộn sẵn. Đối với phân đơn nếu sử dụng đầy đủ cả 3 loại phân đạm, phân lân và phân kali thì vẫn tốt; quan trọng là phải bón đúng liều lượng và cân đối 3 chất này với nhau.

Để cây bưởi liên tiếp bội thu:

Mùa thu là mùa thu hoạch của bưởi, ta nên thu hoạch rộ trong thời gian từ 3-5 lần, hoặc có thể rút ngắn xuống 2-3 lần để tránh cho cây mẹ bị kiệt sức, giảm năng suất cho vụ tiếp theo. Nên sử dụng kéo cắt cành để thu hoạch từng quả một, không bẻ tước cành mang quả, gây mất nhiều nhựa và dễ nhiễm sâu bệnh (nhất là sâu đục thân). Sau khi thu hoạch xong cần loại bỏ ngay những cành tăm, cành khuất tán, cành bị nhiễm dịch hại bằng kéo cắt cành để loại trừ hiện tượng tự ký sinh chất sống của cây mẹ, tập trung nhựa sống nuôi các cành chủ lộ sáng cho “bốc” hơn, sạch sâu bệnh và hạ thấp trọng tâm, giúp cây vững vàng hơn trước mưa to, gió lớn. Sau đó tiếp tục bồi dục cho đất nền (bón đền quả) bằng cách kết hợp với xới xáo lớp đất dày 10-15cm dưới bóng tán, nhặt cỏ dại và đào rãnh hình vành khăn theo chu vi bóng tán sâu khoảng 30-40, rộng 35-45cm (tuỳ kích cỡ cây nhỏ, to); phơi ải đất đào lên sau 2-3 tuần, giúp đất bả và tiêu diệt mầm mống sâu bệnh có sẵn trong lòng đất. Tiếp theo là trộn lẫn với phân hữu cơ hoai mục, bùn khô hoặc xỉ than, vữa bả, theo tỷ lệ 41:1 theo khối lượng. Mỗi gốc từ 50-80kg, ấp vào rãnh, rải đều dưới bóng tán và giữ cho gốc thường xuyên ẩm để “nhử” rễ ăn ra và ăn lên. Khi cây phát lộc cần loại bỏ ngay những lộc nhỏ và thường xuyên kiểm tra, diệt sâu bệnh ngay từ khi chúng mới xâm hại. Với những cây bưởi trưởng thành đã cho thu hoạch nhiều vụ, cần dùng nước vôi (hoà tan) quét vài ba lần vào gốc, vừa sạch bệnh vừa tăng độ phản xạ ánh sáng cho vườn

Để có trái bưởi ngon theo kinh nghiệm của Đài Loan

Theo kinh nghiệm của Đài Loan, để có trái bưởi đẹp và ngon, khi những cây bưởi chùm được trồng ở Đài Bắc (Đài Loan) cho trái chín màu vàng lợt, người nông dân đã dùng giấy sậm màu bao bọc trái ngay từ khi trái còn tươi xanh. Khi trái chín, bưởi này sẽ có màu rất đẹp. Nguyên nhân để trái bưởi có màu sắc đẹp là trái không bị côn trùng xâm hại. Thậm chí, họ còn bọc trái bằng các bao trái có gam màu khác nhau và đã thu được những trái chín cho màu đậm nhạt khác nhau. Với cùng một giống, trồng trên cùng một tiểu vùng sinh thái, cùng áp dụng một quy trình kỹ thuật, màu trái tuỳ theo độ đậm nhạt của bao trái nhưng chất lượng trái không khác nhau. Về vấn đề bao trái, ở các nước châu Á, người ta còn dùng giấy bao xi măng có thêm lớp giấy đen ở phía trong để bao các trái xoài có vỏ vàng (như xoài Hoà Lộc), dùng bao giấy trắng đối với các giống xoài có vỏ màu đỏ khi chín. Còn với các loại trái cây như ổi, nho dùng bao nilon bọc bên ngoài, giấy báo cũ bọc bên trong… trái cây khi chín sẽ có vỏ màu sáng hơn so với không bọc.